Miejscowość , ulica Opis
Gniew, Plac Grunwaldzki
Najcenniejszy w województwie pomorskim i największy zespół zabytkowych kamienic. Historia niektórych z nich sięga nawet XIV wieku. Przebudowane w XVIII wieku, zachowały gdzieniegdzie jeszcze stropy belkowe, stolarkę okienną oraz cenne elementy wyposażenia takie jak klatki schodowe z dekoracyjnymi balustradami czy drzwi płaskorzeźbione z ozdobnymi okuciami i mosiężnymi gałkami pochodzącymi z tego okresu. Tym, co absolutnie wyróżnia Gniew spośród innych miast i miasteczek Pomorza, są datowane na XV wiek "gniewskie leby", czyli świetnie zachowane domy podcieniowe znajdujące się po zachodniej stronie rynku. ...
W centralnej części placu usytuowany został ratusz miejski, wykorzystywany obecnie przez Urząd Miasta. Ta zbudowana na przełomie XIV i XV wieku budowla pierwotnie stanowiła czworoboczny obiekt z wewnętrznym dziedzińcem, wieżą i kramami w przyziemiu. W 1920 roku, prowadząc na terenie pobliskiego Powiśla akcję propagandowo ? agitacyjną poprzedzającą plebiscyt w sprawie włączenia tego obszaru do Polski, Gniew odwiedzili poeta Jan Kasprowicz oraz pisarz Stefan Żeromski. Spotkali się oni wówczas w ratuszu z pierwszym starostą powiatu gniewskiego Franciszkiem Czarnowskim. Dziś, do najstarszych części gmachu należą piwnice i przyziemie. Wejście do ratusza prowadzi przez stylowy podcień. W północno-wschodnim narożniku rynku obejrzeć można zabytkową studnię-pompę z 1873 roku
ul. Piłsudskiego
W okazałej rogowej kamienicy na tej ulicy mieściła się niegdyś firma ?polskiego króla?, prezesa Kurkowego Bractwa Strzeleckiego, działacza na rzecz polskości Jana Andrzeja Kleina. Przedsiębiorstwo prowadziło handel towarami kolonialnymi, żelazem, zajmowało się także fabrykacją likierów. Do sklepu przylegała przestronna restauracja, wokół której skupiało się życie polskiej ludności.
ul. Gdańska Na rogu ul. Gdańskiej i 27 Stycznia znajdowała się niegdyś miejska drukarnia Gustawa Rogowskiego. Od 1877 r. wydawała ona lokalną gazetę ?Mewer Wanderer? (?Gniewski Wędrowiec?). Jej redaktorem naczelnym i wydawcą był właściciel drukarni. Pismo ukazywało się 3 razy w tygodniu nakładem 1000 egzemplarzy. Budynek został zniszczony podczas działań wojennych w 1945 r.
Dawniej pod nr 1-3 ul. Gdańskiej mieścił się kompleks rekreacyjno-wypoczynkowy. Właścicielem obiektu był Antoni Nowacki. W skład kompleksu wchodził hotel, restauracja, kino, sala bankietowa oraz bilardowa. Budynek ten czasie działań wojennych w 1945 roku został spalony przez żołnierzy radzieckich
Cmentarz Katolicki
Budowę cmentarza i pierwszej kaplicy rozpoczęto w 1809 roku dzięki staraniom księdza Ludwika Ruchniewicza. Z inicjatywy księdza Benona Kursikowskiego w 1872 roku przebudowano kaplicę, a w 1883 roku postawiono nowe murowane ogrodzenie.
Pierwsza w Gniewie szkoła wielowyznaniowa powstała na ulicy Wodnej w 1875 r. Wówczas to doszło do połączenia funkcjonujących dotąd oddzielnie miejskich szkół elementarnych: katolickiej i ewangelickiej, tworząc 4-klasową elementarną szkołę symultanną. Po jej pożarze w 1883 r. władze miejskie podjęły decyzję o budowie nowego obiektu przy ulicy Gdańskiej. Budynek został wybudowany w 1884 roku z przeznaczeniem na szkołę powszechną. Po powrocie Gniewu do Polski szkole nadano imię Króla Jana III Sobieskiego. Obecnie w budynku ma siedzibę Szkoła Podstawowa w Gniewie.
Wjazd na kładkę
nad drogą 91
Cmentarz gniewskiej parafii ewangelickiej został założony w pierwszej połowie XIX wieku. W związku z likwidacją kościoła i parafii po 1945 roku cmentarz pozostał opuszczony. W latach 80. XX wieku urządzono w nim park, a w latach 90. przekazano parafii katolickiej.
Osiedle im. Marii
Konopnickiej
Na ul. Marii Konopnickiej - budynek wybudowanej w 1902 r. gazowni. Jej uroczyste otwarcie nastąpiło w styczniu 1903 roku. Budowała ją firma Carl Francke z Bremy. Początkowo gaz wykorzystywano do oświetlania ulic. W roku 1916 gazownia stała się własnością miasta i została rozbudowana.
Przed II wojną światową powstało tu osiedle domków jednorodzinnych nazwane Nową Ameryką. Na końcu ulicy Konopnickiej dawniej funkcjonowała duża rzeźnia (obecnie warsztat samochodowy).
ul. Gniewskie Młyny
zakład betoniarski Prefabet, nad którym wznosi się tzw. Góra Wisielców, którą zaczęto zalesiać od 1892 r. Obecnie znajduje się tu park miejski.
Rzeka Wierzyca Wierzyca jest drugą po Wdzie co do długości rzeką Kociewia. Łączy Kaszuby z Kociewiem, przepływa przez Starogard Gdański, Pelplin i Gniew. Ma długość 151 km, a różnica wysokości pomiędzy źródłami a ujściem wynosi 174 m. Jej źródła znajdują się na Kaszubach na wysokości 240 m n.p.m. na przedpolu Wzgórz Szymbarskich ze szczytem Wieżyca. Głównymi jej dopływami są Wietcisa, Piesienica, Węgiermuca i Janka (Jonka). Jest to typowa rzeka pojezierna, silnie meandrująca, tworzy niezliczoną ilość pętli i stanowi coraz bardziej popularny szlak kajakowy wyposażony w dobrą infrastrukturę, w tym liczne miejsca postoju i wypoczynku.
Nad Wierzycą, między Pelplinem a Gniewem we wczesnym średniowieczu nastąpił silny rozwój osadnictwa, o czym świadczą licznie występujące wzdłuż rzeki grodziska. W IX wieku podróżnik, zwany Geografem Bawarskim, określił ziemie nad Wierzycą ?Verizane Civitate?. Już od średniowiecza rzeka była wykorzystywana dla celów gospodarczych. Powstawały więc spiętrzenia, przy których budowano młyny. Najbliższy założony przez Krzyżaków znajdował się w Brodzkich Młynach. W średniowieczu Wierzyca była rzeką graniczną pomiędzy ziemią gniewską a ziemią tymawską. W 1673 roku swą podróż Wierzycą na odcinku Gniew ? Pelplin w łodzi weneckiej odbył Jan III Sobieski. W pierwszej połowie XIX wieku, w wyniku prac regulacyjnych Wisły, ujście rzeki przesunięto dalej na wschód. W XIX i XX wieku nad Wierzycą, w miejscu dawnych młynów, budowano elektrownie wodne.
Brodzkie Młyny
Budynek dawnej stacji kolejowej. na linii Gniew ? Morzeszczyn . W 1989 r. zawieszono pociągi pasażerskie, a w 1992 r. linia została pozbawiona ruchu towarowego.
Elektrownia wodna na Wierzycy. Przed wojną działał tu młyn wodny należący do majątku Jacobsmuhle. Na cyplu przy elektrowni urządzono pole biwakowe dla grup kajakowych.
Gogolewo
Wieś położona na niewielkim wzniesieniu na zachód od doliny Wierzycy. Badania archeologiczne wykazały na tym terenie cechy prastarego osadnictwa. Nazwa miejscowości w źródłach pisanych pojawiła się w 1282 r. W II połowie XIX w. wytyczono przez wieś trakt bity z Gniewu do Skórcza. W 1929 r. powołano tu Ochotniczą Straż Pożarną. Od 2006 r. odbywają się we wsi obchody Kociewskiej
Niedzieli Palmowej
Piaseczno
Wieś, w której powstało w 1862r. pierwsze na ziemiach polskich Towarzystwo Włościańskie ? Kółko Rolnicze. Jego założycielem był Juliusz Kraziewicz. Aby upamiętnić ten fakt oraz osobę założyciela powstało Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego. Znajduje się w nim skansen dawnych maszyn i urządzeń rolniczych, wystawa stała ukazująca historię kółek rolniczych a także zbiór eksponatów etnograficznych z Kociewia i Pomorza zebranych w odtworzonej wg tradycji Chacie Kociewskiej.
Nieco dalej znajduje się Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, który został wybudowany w 1348 roku przez Krzyżaków. W czasie wojen szwedzkich świątynia została poważnie zniszczona. Jej odbudowy dokonał król Jan III Sobieski - starosta gniewski, fundując m.in. sklepienie uwieńczone herbem królewskim. W ołtarzu głównym znajduje się łaskami słynąca figura Matki Bożej Piaseckiej Królowej Pomorza i Matki Jedności, koronowana
8 września 1968 r. koronami papieskimi przez Kardynała Karola Wojtyłę z Krakowa. W niewielkiej odległości od kościoła, w miejscu pierwszego
objawienia Matki Bożej znajduje się studzienka, z której woda uważana jest za cudowną. Piaseczno jest też tradycyjnym miejscem odpustowym Pomorza. Główny, zwany Wielkim Odpustem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny rozpoczyna się zawsze w niedzielę 8 września lub w pierwszą przypadającą po tej dacie.
Piaseczno swą sławę zawdzięcza także odbywającym się tu od 1993 r. Przeglądom Kociewskich i Pomorskich Zespołów Folklorystycznych.
