Góra Birów to obecnie najciekawsze turystycznie grodzisko typu skalno-wyżynnego z reliktami wałów odcinkowych. Na podstawie prowadzonych badań archeologicznych udało się dość dokładnie ustalić wygląd dawnego założenia obronnego wybudowanego w tym miejscu a znanego pod nazwą „Wilcza Szczęka”. Ze względu na fakt, że szczyt wzgórza został uformowany przez naturę w ten sposób, że w większości otaczają go ostańce skalne tworzące niedostępne z dołu urwiska, to miejsce z natury posiada cechy wysoce obronne. Potężne bloki skalne otaczające wolną przestrzeń nie tylko chroniły zabudowę drewnianą grodziska ale również ich szczyt stanowił świetny punkt obserwacyjny. Szczyt wzgórza był zatem fortyfikowany jedynie w częściach niezabezpieczonych przez ostańce skalne poprzez zamykanie wałem odcinkowym wolnej przestrzeni między skałami. Dotyczyło to przede wszystkim południowo-wschodniego stoku wzgórza. Przebiegał tędy najdłuższy odcinek wału. Wejście na teren warowni znajdowało się po przeciwnej północno-zachodniej stronie i prowadziło pod górę pomiędzy tworzącymi rodzaj błędnika progami skalnymi, których dopełnienie stanowiły krótkie odcinki wałów. Skały układają się tutaj w rodzaj naturalnego przedbramia czy barbakanu dodatkowo utrudniającego zdobycie warowni. Średniowieczne umocnienia na szczycie góry miały formę wału odcinkowego o konstrukcji kamienno-drewniano-glinianej. Na jednym odcinku, po stronie północno-zachodniej, zastosowany został mur kamienny na zaprawie wapienno-piaskowej. W południowo-wschodnim narożniku założenia obronnego stwierdzono ślady bliżej nieznanego obiektu, mającego być może formę dużej konstrukcji drewnianej, powiązanej z wałem zamykającym teren warowni od strony południowej. Brak śladów zabudowy na majdanie wskazuje na występowanie zabudowy jedynie u podnóża wałów co miało zwiększać bezpieczeństwo tejże zabudowy.
01.06.2014
